Właściciele pewnej nieruchomości położonej na Warmii złożyli wniosek o ustanowienie służebności przesyłu na rzecz gminy. Przez ich nieruchomość przebiegały bowiem: wodociąg i kanalizacja, stanowiące własność gminy. Urządzenia te były dzierżawione przez należącą do gminy spółkę wodno-kanalizacyjną.
Sąd oddalił wniosek o ustanowienie służebności przesyłu. Uzasadnił to tym, że gmina nie jest przedsiębiorcą przesyłowym. Nie można w związku z tym ustanowić na jej rzecz służebności przesyłu. Czy sąd miał rację?
Służebność przesyłu na rzecz przedsiębiorcy
Służebność przesyłu charakteryzuje się tym, że można ją ustanowić wyłącznie na rzecz przedsiębiorcy. Za przedsiębiorcę uważa się osobę fizyczną , osobę prawną i jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną lecz posiadającą zdolność prawną.
Musisz jednak wiedzieć, że służebności przesyłu nie można ustanowić na rzecz każdego przedsiębiorcy. Musi to być tylko taki przedsiębiorca, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia przesyłowe.
Nie można więc takowej służebności ustanowić na rzecz przedsiębiorcy, który prowadzi działalność przesyłowę za pomocą cudzych urządzeń. Jeżeli przedsiębiorstwo wodociągowe, będące spółką komunalne jedynie dzierżawi urządzenia od gminy to nie można na jego rzecz ustanowić służebności przesyłu.
Czy może zostać ustanowiona służebność przesyłu na rzecz gminy?
Nie ulega wątpliwości, że gmina jest osobą prawną. Wynika to z art. 2 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Problemem jest jednak to czy gmina wykonuje działalność gospodarczą i w związku z tym czy może ona być przedsiębiorcą?
Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że gmina prowadzi działalność gospodarczą gdy zaspokaja zbiorowe potrzeby ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Do usług tych zaliczyć można m.in. zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie ścieków, zaopatrzenie w energię elektryczną i gaz. Prowadząc taką działalność gmina jest przedsiębiorcą.
Przyjmuje się, że gmina może prowadzić działalność gospodarczą w powyższych sprawach przez gminne jednostki organizacyjne np. zakłady budżetowe lub urząd gminy. W takiej sytuacji można ustanowić służebność przesyłu na rzecz gminy.
Powstaje jednak problem czy można ustanowić służebność przesyłu na rzecz gminy w sytuacji, gdy będąc właścicielem urządzeń przesyłowych, gmina powierza wykonywanie czynności w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb ludności innym podmiotom. Sytuacja takowa na przykład ma miejsce gdy gmina wydzierżawia urządzenia wodno-kanalizacyjne spółce komunalnej.
Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, iż gmina, jako przedsiębiorca, wykonując zadania własne może przyjmować różne warianty świadczenia usług powszechnie dostępnych. Może świadczyć je w sposób bezpośredni, za pomocą własnych urządzeń przesyłowych. Może również udostępnić te urządzenia spółce wykonującej działalność przesyłową.
W takiej sytuacji można na rzecz gminy ustanowić służebność przesyłu, pomimo że nie wykonuje ona działalności przesyłowej. Ustawa nie wymaga bowiem, aby służebność przesyłu mogła zostać ustanowiona wyłącznie na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego.
Piotr Bożałkiński
radca prawny
***
Postanowienie wstępne w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu
Czy można wydać postanowienie wstępne w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu? Taki problem pojawił się w sprawie właściciela nieruchomości, przez którą przebiegał gazociąg [Czytaj dalej…]
***
Na temat służebności przesyłu przeczytaj również artykuły:
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }